Đình Phù Sa thờ phò mã cùng công chúa của vua Đinh Tiên Hoàng và thờ vọng Đức Thánh Tản. Tương truyền, phò mã có tên là Quán Sơn là người tài năng, đức độ, có khí phách của người anh hùng. Chàng được vua Đinh kén làm phò mã, sánh vai cùng công chúa Phương Dung. Phò mã từng được vua cha phong chức Trấn thủ tứ thành, có công giúp nước chống quân Tống xâm lược. Khi đất nước thanh bình, ông cùng công chúa về đất Phù Sa chiêu dân lập ấp, cấp cho dân ruộng vườn, dạy dân làng nghề trồng dâu nuôi tằm, dệt vải. Tưởng nhớ công ơn của phò mã và công chúa, nhân dân trong vùng đã lập miếu phụng thờ. Trong đình hiện còn lưu giữ nhiều di vật quý như: 3 hương án lớn, 4 tấm bia, 11 đạo sắc phong, 2 đỉnh đồng, 6 bao kiếm, bộ bát bửu, đôi rồng nhỏ bằng đồng quý, các chi tiết hoa văn tinh xảo tượng trưng cho các linh vật, tứ quý được chạm khắc trong đình. Ngày hội của đình diễn ra từ 14 đến ngày 19 tháng Giêng âm lịch hàng năm. Dân làng rước ngai phò mã và công chúa lên tế ở đình lớn. Ngày mất của công chúa và phò mã, họ tổ chức lễ tế thập bái (tế nhỏ), còn ngày hội là lễ tế đăng, có quy mô lớn. Với những giá trị văn hoá lịch sử, đình Phù Sa đã được Nhà nước xếp hạng di tích văn hóa lịch sử cấp Quốc gia  ngày 6 - 11 - 1996.

Các đại biểu và nhân dân tham dự lễ hội đình Phù Sa

Tại lễ hội, cùng với phần tế lễ theo nghi thức truyền thống, nhân dân và du khách thập phương dâng hương, dâng hoa bày tỏ lòng thành kính trước công lao của phò mã Quán Sơn, công chúa Phương Dung và Đức Thánh Tản. Lễ hội còn là dịp khích lệ lòng tự hào dân tộc, hướng con cháu nhớ về quê hương đất nước và giáo dục truyền thống uống nước nhớ nguồn, góp phần tạo nên nét đẹp truyền thống văn hóa của địa phương./.

         Phan Thanh

Phan Hồng Thanh