Chùa Khai Nguyên - điểm đến tâm linh hấp dẫn của thị xã Sơn Tây

Chùa Khai Nguyên xưa có tên là Cổ Liêu tự hay chùa Tản Viên Sơn Quốc tự. Theo những bi ký còn lưu giữ trong khuôn viên, chùa Khai Nguyên được xây dựng từ thời nhà Lý khoảng nửa đầu thế kỷ XVI. Trải qua sự tàn phá của thời gian, chiến tranh, chùa được di chuyển vị trí nhiều lần. Hiện nay, chùa được tôn tạo tại vị trí sơ khai. Do được xây dựng trên nền móng cũ nhưng mới được tôn tạo từ năm 2008 nên chùa mang dấu ấn kim cổ rất đặc sắc. Đó là lối kiến trúc kiểu “nội công ngoại quốc”, các gian thờ chính được bố trí theo kiểu "tiền Phật hậu Tổ", cuối là Tăng đường cùng tả vu, hữu vu, tháp Báo Ân, gác chuông, gác trống... Phía trước chùa là một hồ nước lớn hình chữ nhật, quanh năm nước xanh như ngọc. Trên mặt hồ có lầu gác mô phỏng hình dáng chùa Một Cột. Đây là gian thờ Địa Tạng vương Bồ tát, nơi có bộ kinh Địa tạng quý, thu hút sự quan tâm của nhiều Phật tử.

Điểm nhấn đặc sắc nhất của chùa Khai Nguyên là bức tượng Phật A Di Đà lớn nhất Đông Nam Á, cao 72m, đường kính bệ tượng lên tới 1.200m2, được khởi dựng từ năm 2015, hiện vẫn trong quá trình hoàn thiện. Với kích thước khổng lồ, bức tượng Phật có thể dễ dàng được nhìn thấy từ khoảng cách xa. Nền móng của bức tượng được xử lý bằng công nghệ ép cọc bêtông dự ứng lực nên rất vững chắc. Các hạng mục như vách tường, trần nhà được thiết kế thi công hoàn toàn bằng bêtông cốt thép. Ngoài ra các kỹ sư còn gia cố thêm dầm gánh và cột chịu lực cỡ lớn nhằm đảm bảo tính bền chắc. Bức tượng được tạo tác vô cùng tinh xảo với hình tượng đức Phật A Di Đà uy nghiêm trong tư thế kiết già, gương mặt toát lên vẻ từ bi, trí huệ. Trên tay trái của ngài là một đóa sen hồng chớm nở, tay phải ở tư thế Giáo hóa thủ ấn. Giữa hai lòng bàn tay của đức Phật đều có hình bánh xe Pháp luân đắp nổi, thể hiện những triết lý sâu xa của Phật giáo. Riêng phần đế là bông sen khổng lồ, với 3 lớp gồm 56 cánh hoa. Pho tượng thể hiện đầy đủ những nét đặc trưng của văn hóa Phật giáo Việt Nam. Bức đại tượng được xây dựng nhằm truyền tải thông điệp “Vì hòa bình thế giới”, cầu quốc thái dân an, thế giới hòa bình, chúng sinh an lạc, Phật pháp hưng long... Đặc biệt, dưới tầng ngầm của pho đại tượng còn có khu vực mô phỏng 18 tầng địa ngục nhằm truyền tải ý nghĩa của lục đạo luân hồi, giúp phật tử hiểu về luật nhân quả để tu thân tích đức...

Bên cạnh bức đại tượng, chùa Khai Nguyên còn thu hút du khách bởi hệ thống tượng Phật gồm 1.975 pho lớn nhỏ trong gian Tam bảo, tạo nên hình thái kiến trúc độc đáo. Ngoài ra, chùa còn lưu giữ một số di vật có giá trị như: Hai tấm bia đá có niên hiệu Cảnh Hưng thứ 19 (năm 1759) và Gia Long thứ 14 (năm 1815), 1 quả chuông đồng niên hiệu Tự Đức thứ 22 (năm 1870). Đây là nguồn sử liệu quý cho thấy những giá trị văn hóa - lịch sử của chùa Khai Nguyên.

 Chùa Khai Nguyên nằm giữa một vùng quê yên bình, tươi đẹp. Có hồ nước vuông vắn nằm trong khuôn viên, cây cối xanh tốt, hoa thơm khắp 4 mùa, đem lại không khí thanh tịnh cho Phật tử, du khách khi bước chân tới chùa. Vào những dịp lễ, tết, chùa Khai Nguyên được trang trí để tạo nên khung cảnh tráng lệ, lung linh nhưng vẫn toát lên nét thanh bình. Hàng năm, nhà chùa thường mở các khóa tu học giáo lý nhà Phật cho Tăng Ni, Phật tử ở khắp các nơi về tu học, mỗi khóa có hàng nghìn phật tử tham gia. Đặc biệt là các khóa tu học ngắn ngày dành cho các bạn trẻ là học sinh và sinh viên, các khóa học này thường gắn liền với các chương trình thiện nguyện, nhân đạo như hiến máu, từ thiện....Ghé thăm chùa Khai Nguyên, nhiều du khách phải trầm trồ trước vẻ đẹp độc đáo, quy mô hoành tráng của các công trình kiến trúc Phật giáo nơi đây. Kể từ khi chùa Khai Nguyên được trùng tu, tôn tạo, đặc biệt nhờ pho tượng Phật A Di Đà có quy mô lớn nhất Đông Nam Á, lượng khách du lịch đến xã Sơn Đông đã tăng mạnh trong những năm gần đây. Xã Sơn Đông đang nỗ lực xây dựng tour tham quan chùa Khai Nguyên gắn với các điểm đến trên địa bàn như đền Măng Sơn, chùa Sơn Đông, đình vua Lê... để tạo thành tuyến du lịch tâm linh hấp dẫn.

Những năm qua, công tác phát triển sản phẩm du lịch, xây dựng điểm đến đã được thị xã Sơn Tây quan tâm. Để thu hút khách đến Sơn Tây nhiều hơn sau dịch Covid-19, đ/c Nguyễn Huy Khánh - Chủ tịch UBND thị xã cho biết, thị xã sẽ chú trọng tuyên truyền, quảng bá các điểm đến như chùa Khai Nguyên, chùa Linh Thông, Văn Miếu Sơn Tây... gắn với các tour sinh thái, nghỉ dưỡng, golf tại khu vực hồ Đồng Mô, hồ Xuân Khanh, hoạt động của tuyến phố đi bộ quanh hào Thành cổ Sơn Tây vào mỗi dịp cuối tuần nhằm đa dạng hóa sản phẩm để phục vụ các đối tượng khách, trong đó, chùa Khai Nguyên sẽ là một trong những điểm nhấn quan trọng của du lịch Sơn Tây trong thời gian tới.

             Phan Thanh

Phan Hồng Thanh