Các món ăn được chế biến từ sen tại Làng cổ Đường Lâm 

Vào mùa hạ, quanh làng cổ có nhiều ao sen tự nhiên nở hoa thơm ngát. Đây cũng là cơ sở để những người dân sinh sống ở làng dùng sen để chế biến món ăn. Để tăng thêm sức hấp dẫn cho du lịch ở làng cổ Đường Lâm, nhiều hộ kinh doanh du lịch tại làng đã nâng cấp những món ăn đơn giản từ sen thành món ăn cao cấp hơn cả về chất lượng và hình thức trình bày. Cỗ sen được ra đời từ ý tưởng tạo nên một sản phẩm du lịch ẩm thực mới cho làng.

Nhà hàng Bếp Làng là cơ sở ăn uống đầu tiên thực hiện và giới thiệu cỗ sen trong thực đơn phục vụ khách tại Đường Lâm. Chị Lâm Thị Na - chủ nhà hàng Bếp Làng chia sẻ, cơ sở của chị bắt đầu thực hiện cỗ sen vào năm 2022 khi một số món ăn về sen nhận được sự hài lòng của du khách. “Lúc đầu, chúng tôi chỉ làm một số món về sen như xôi sen, nộm ngó sen, chè hạt sen… Khá nhiều vị khách phương xa đến rất thích và gợi ý nên làm một mâm cỗ chuyên về sen đặc trưng của Đường Lâm để thu hút du khách. Chúng tôi bắt đầu thử nghiệm mâm cỗ sen và được khách đánh giá cao. Đến nay, mâm cỗ sen đã được nhiều du khách đặt riêng mỗi khi đến Đường Lâm”.

Hiện nay, cỗ sen Đường Lâm được các gia đình chế biến với nhiều phong cách khác nhau, tựu trung có khoảng gần 10 món như: xôi sen dừa, gà hấp lá sen, cá nướng lá sen, nộm ngó sen, súp sen gà, cánh hoa sen chiên, nem sen, củ sen hầm, chè hạt sen long nhãn…Khác với những cỗ sen ở nhiều địa phương khác, cỗ sen Đường Lâm mang hương vị riêng được chế biến từ những nguyên liệu nổi tiếng của thị xã Sơn Tây, chẳng hạn như món gà hấp lá sen phải là gà Mía; cá chép nướng lá sen phải là loại cá đánh bắt từ ao hồ ở Đường Lâm; nem sen được làm từ cánh hoa, nhụy sen và củ sen băm nhuyễn rồi trộn cùng tôm thịt. Các món ăn sau khi được chế biến công phu còn được người Đường Lâm bày biện với hình thức đẹp mắt. Nhiều món trước khi bày lên mâm giới thiệu cho du khách còn được ủ lại trong hoa và lá sen để thêm đượm hương thơm của sen. Hiện nay, du lịch cộng đồng tại Đường Lâm đang sôi động với nhiều sản phẩm du lịch mới. Cùng với nhiều hoạt động trải nghiệm đã được du khách biết đến như làm tương, kẹo lạc, làm bánh chè lam… sản phẩm ẩm thực cỗ sen đang dần tạo thêm nét hấp dẫn riêng biệt cho du lịch Đường Lâm.

Chia sẻ thêm về sản phẩm ẩm thực tại Đường Lâm, Trưởng ban Quản lý di tích Làng cổ Đường Lâm Nguyễn Đăng Thạo cho biết: Trải nghiệm ẩm thực truyền thống Bắc Bộ tại Làng cổ Đường Lâm – thị xã Sơn Tây - Hà Nội đã được vinh danh là sản phẩm du lịch bền vững ASEAN năm 2024. Giải thưởng uy tín này là minh chứng cho những nỗ lực, chất lượng, thương hiệu của du lịch Đường Lâm, phản ánh sự phục hồi mạnh mẽ của du lịch thị xã Sơn Tây thời gian qua. Ban Quản lý di tích Làng cổ Đường Lâm phối hợp cùng các tổ chức, các phòng ban chuyên môn của thị xã Sơn Tây đã tích cực quảng bá sản phẩm ẩm thực, tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho du khách. Theo đó, khách du lịch đến Đường Lâm không chỉ được  thưởng thức các sản phẩm ẩm thực độc đáo mà còn muốn tìm hiểu quá trình làm ra sản phẩm, từ việc chọn nguyên liệu, dụng cụ chế biến, đồ gói, pha chế... Nhiều tour du lịch được hình thành từ nhu cầu này như khách được tham gia làm bánh kẹo, chế biến món ăn dưới sự hướng dẫn của người dân. Đó là tour du lịch bố trí cho các em học sinh tham gia thu hoạch nông sản, mang về các nhà hàng trong làng để chế biến và thưởng thức. Tour du lịch dành cho khách, nhất là khách quốc tế đi chợ Mía sáng sớm, mua thực phẩm về chế biến món ăn…  Ban quản lý di tích Làng cổ Đường Lâm cùng người dân trong làng cùng phát triển các sản phẩm ẩm thực theo mùa để trở thành sản phẩm du lịch chủ đạo, bên cạnh thế mạnh về lịch sử - văn hóa. Du khách có thể khám phá ẩm thực truyền thống bốn mùa như mùa hè là các món gắn với hoa sen như cơm sen, gà Mía hấp lá sen, nem sen, chè sen; mùa thu có chè cốm, chả cốm; mùa đông có cá kho niêu; còn mùa xuân là thịt quay đòn, cá nướng... Cùng với đó, du khách còn được trải nghiệm làm các món bánh truyền thống như bánh khúc, bánh sắn, bánh ngải cứu, bánh gai cùng người dân... Đó sẽ là những trải nghiệm đặc biệt, để lại nhiều ấn tượng và cảm xúc nhằm khuyến khích du khách quay trở lại Đường Lâm nhiều lần.

                                                  Phan Thanh

Phan Hồng Thanh