Các đình rước lễ lên Đền Và tế Thánh với nguyện cầu quốc thái dân an

Đền Và hay còn gọi là Đông Cung tọa lạc tại Vân Gia – phường Trung Hưng – thị xã Sơn Tây là một cung trong tứ cung của xứ Đoài thờ Tản Viên Sơn Thánh -  vị thần đứng đầu trong Tứ bất tử của tín ngưỡng dân gian Việt và đã được Nhà nước xếp hạng là di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia từ năm 1964. Ngày 19-1-2016, Lễ hội Đền Và đã vinh dự được Nhà nước công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia.

Tục xoay kiệu tại lễ hội Đền Và 

Cùng với lễ hội rằm tháng giêng, tại Đền Và còn có lễ hội rằm tháng chín hay còn gọi là hội Đả ngư nức tiếng xứ Đoài. Ngoài mục đích dựng lại tích Thánh Tản kéo vó, chế biến các món ăn từ cá, lễ hội đả ngư còn mang tính khuyến ngư và giữ gìn, bảo vệ môi trường sinh thái vùng sông Tích. Tại lễ hội, nhân dân của 5 đình gồm Vân Gia, Nghĩa Phủ, Mai Trai, Thanh Trì, Ái Mỗ, phường Trung Hưng; đình Phù Sa, phường Viên Sơn; đình Phú Nhi, phường Phú Thịnh, thị xã Sơn Tây; đền Ngự Dội- xã Vĩnh Ninh- huyện Vĩnh Tường- Vĩnh Phúc rước lễ lên Đền Và để tế Thánh với nguyện cầu quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, nhân khang vật thịnh; hội tụ nghi thức truyền thống của các làng.

Lễ hội Đả ngư là nét đẹp văn hóa truyền thống đặc trưng của vùng xứ Đoài bởi ngoài mục đích dựng lại tích Thánh Tản kéo vó, lễ hội đả ngư còn mang tính khuyến ngư cũng như giữ gìn môi trường sinh thái vùng sông Tích và như lời nhắn gửi đến các ngư dân rằng: khai thác, đánh bắt phải đi đôi với bảo tồn, phát triển để sông biển Việt Nam mãi mãi là nguồn lợi vô tận của nước nhà.

Năm 2024, ngoài tổ chức lễ hội Đả ngư như thường lệ, UBND phường Trung Hưng còn tổ chức phần hội tái hiện thực cảnh đánh cá Lễ hội Đả Ngư Đền Và tại khu vực Đầm Sen – TDP 8 phường Trung Hưng.

Lễ hội Đền Và đến nay vẫn giữ gìn và phát huy được với các tập tục cổ, những quan hệ cộng đồng làng xã thấu tình đẹp nghĩa, tôn vinh những giá trị văn hóa tốt đẹp của người xưa để lại cho thế hệ con cháu ngày hôm nay. Những giá trị to lớn của lễ hội đền Và vẫn đang được chính quyền và nhân dân thị xã Sơn Tây đang cùng chung tay gìn giữ, bảo tồn và phát huy để tồn tại mãi với thời gian.

                PHAN THANH – THÀNH CHUNG

Phan Hồng Thanh